Ζώνη Ειδικής Προστασίας Κεντρική Ροδόπη και κοιλάδα Νέστου (GR1140008)

• ΑΡΧΙΚΗ
• ΠΕΡΙΟΧΕΣ
• ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
• Ζώνη Ειδικής Προστασίας Κεντρική Ροδόπη και κοιλάδα Νέστου (GR1140008)

Τοποθεσία

H περιοχή περιλαμβάνει το κεντρικό τμήμα της οροσειράς της Ροδόπης, συνορεύει στα δυτικά με το όρος Φαλακρό και ανατολικά φτάνει μέχρι το Όρος Κούλα (Ξάνθη). Στα Βόρεια η περιοχή εκτείνεται έως τα σύνορα με τη Βουλγαρία, ενώ η κοιλάδα και η τεχνητή λίμνη του Νέστου στο φράγμα του Θησαυρού αποτελεί το νότιο άκρο της.

Τοπίο και βιοποικιλότητα

Συνολικά παρατηρούνται τέσσερις ζώνες βλάστησης. Η ζώνη της δρυός (300-800μ.) με κυρίαρχα είδη τα Quercus frainetto, Quercus pubescens και Quercus dalechampii, η ζώνη οξιάς - ελάτης από τα 800μ. έως τα 1.000μ., με αντιπροσωπευτικότερα είδη τα Fagus sylvatica, Abies borisii-regis, Pinus nigra, Salix alba, Populus tremula, Betula pendula, η ζώνη της Μαύρης Πεύκης (Pinus nigra) που απλώνεται σε μίξη με την προηγούμενη και την επόμενη ζώνη και, τέλος, η ζώνη των ψυχρόβιων κωνοφόρων πάνω από τα 1.000 μέτρα με μικτές συστάδες Δασικής Πεύκης (Pinus sylvestris), Ερυθρελάτης (Picea abies) και Σημύδας (Betula pendula). Επίσης, σε αυτό το υψόμετρο συναντάται και αζωνική βλάστηση με τυρφώνες όπου κυριαρχούν τα βρύα, οι ξηρές χορτολιβαδικές εκτάσεις με Festuca spp. καθώς και οι βραχώδεις εξάρσεις, τα φαράγγια και τα λιβάδια στην υποαλπική ζώνη. Κατά μήκος των ρεμάτων και των χειμάρρων κυριαρχούν τα σκλήθρα (Alnus spp.) και οι Ιτιές (Salix fragilis). Η εκτεταμένη δασική γη, η οποία περιλαμβάνει τα παρθένα δάση οξιάς και κωνοφόρων (όπως τα αδιατάρακτα φυσικά οικοσυστήματα του Παρθένου Δάσους Φρακτού και του Δάσους της Τσίχλας και της Χαϊντούς), είναι από τα πιο παραγωγικά δάση της Ελλάδας.

Σημαντικότητα

Η περιοχή είναι σημαντική για πουλιά των ορεινών δασών, ιδιαίτερα για είδη όπως η Δασόκοτα, ο Αγριόκουρκος, ο Ασπροπάρης, ο Σφηκιάρης, ο Χρυσαετός, ο Γερακαετός και ο Αιγωλιός. Στην περιοχή απαντώνται έξι είδη δρυοκολάπτη.

 Ανθρώπινες δραστηριότητες

Οι ανθρώπινες δραστηριότητες είναι η δασοπονία, η κτηνοτροφία και τα τελευταία χρόνια ο φυσιολατρικός τουρισμός.

 Απειλές

Δεδομένου ότι στην περιοχή απαντώνται τα πλέον παραγωγικά ελληνικά δάση και λόγω της ανυπαρξίας άλλων οικονομικών δραστηριοτήτων, η δασική διαχείριση είναι ιδιαίτερα εντατική, με αποτέλεσμα να προκαλείται κατά τόπους υποβάθμιση του πολύτιμου αυτού για τη βιοποικιλότητα οικοσυστήματος. Ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια η διάνοιξη νέων μεγάλων δασικών δρόμων έχει επιτρέψει την είσοδο βαρέων μηχανημάτων στο δάσος, κατάσταση που, σε συνδυασμό με την αδυναμία αυστηρής εποπτείας των διαδικασιών υλοτόμησης, οδηγεί συχνά σε απόληψη μεγαλύτερων ποσοτήτων ξυλείας από το προβλεπόμενο, αλλά κυρίως στη διαταραχή του οικοσυστήματος, σε βαθμό που να επηρεάζεται η ενδοδασική ορνιθοπανίδα, καθώς και οι πληθυσμοί των μεγάλων θηλαστικών. Η λαθροθηρία και η όχληση από το εντατικό κυνήγι αποτελούν απειλές για είδη όπως ο Αγριόκουρκος και η Δασόκοτα.

Ο ποταμός Νέστος έχει μετατραπεί σε ταμιευτήρα με τα φράγματα που έχουν κατασκευαστεί κατά μήκος του. Άλλες απειλές είναι η εγκατάλειψη των παραδοσιακών χρήσεων γης, ιδίως της κτηνοτροφίας, που παλιότερα ήταν η βασική παράμετρος διαμόρφωσης της φυσιογνωμίας του ορεινού οικοσυστήματος.

Για την περιοχή έχει ιδρυθεί και λειτουργεί από το 2003 ο Φορέας Διαχείρισης Οροσειράς Ροδόπης.

Καθεστώς Προστασίας

Η περιοχή αποτελεί Ζώνη Ειδικής Προστασίας (GR1140008) και Τόπο Κοινοτικής Σημασίας. Επίσης αποτελεί Καταφύγιο Άγριας Ζωής και Βιογενετικό Απόθεμα, καθώς και Σημαντική περιοχή για τα Πουλιά (GR014).